توسل در اسلام

بحث توسل بسیار ساده و راحت است البته اگر بدون تعصب و منصفانه مورد بررسی قرار گیرد.

ما ملت مسلمان معتقدیم که کتاب قرآن برای ما آمده و برنامه زندگی در آن بیان شده است.

 در سوره ی مائده آیه ی 35 می خوانیم: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَابْتَغُواْ إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ. اى کسانى که ایمان آورده‏اید از خدا پروا کنید و به او [توسل و] تقرب جویید و در راهش جهاد کنید باشد که رستگار شوید .

هر جایی از قرآن را که مورد تفحص قرار دهید هرگز انسانی را به عنوان وسیله ای برای رسیدن به خدا قرار نداده است. تمام مثالهایی که از امتهای دیگر ذکر می کنند هیچ ارتباطی به بحث توسل ندارد. مگر اینکه طلب کمک انسان از انسان دیگری می باشد در امری از امور دنیا.

بالفرض محال کسی بخواهد این مثالها را برای رسیدن به هدفش پتکی کند و بر سر دیگران بزند، باید بداند که این احکام مربوط به امتهای گذشته است و در رسالت محمد صلی الله علیه و سلم قوانین کاملتر و گسترده تری بیان شده و شریعت گذشته گان منسوخ شده است. مثلاً توبه نمودن در امت موسی زمانی قبول می شد که انسان خود را بکشد. حجاب در امتهای قبل وجود نداشته است البته مثل حجاب در شریعت ما. رقص و موسیقی و پایکوبی و ساز و سرنا حلال بوده. مَی گساری و شراب خواری حلال بوده. حتی در ابتدای اسلام. ولی اکنون این قوانین برای ما مورد عمل نیست و قوانین جدیدی صادر شده است.

و در ادبیات و آموزه های ما جایی سراغ نداریم که صحابه و ائمه و اهل بیت و بزرگان دین به کسی بعد از مرگش برای رسیدن به الله توسل جسته باشند. و تمام روایاتی که بخواهند با آن در کتب اهل سنت این نوع توسل را جایز بدانند نامعتبر و ضعیف و در نهایت مردود می باشد. چون توسل کردن دعا است و در دعا الله منان از همه کس به ما نزدیکتر است و موجودی دیگر را به عنوان واسطه نمی خواهد. می گوید: أدعونی استجب لکم. مرا بخوانید شما را اجابت می کنم. مستقیماً بنده را به خود مرتبط می کند و مانند قوانین دنیا برای رسیدن به انسانی که در مقام از ما بالاتر است، سلسله مراتب نگذاشته است. البته در امور دنیا می توان با سه شرط از مردم طلب کمک کرد که به آن استغاثه می گویند و ربطی به بحث توسل ندارد. 1- آن شخص زنده باشد. 2- آن شخص قدرت انجام آن کار را داشته باشد. 3- آن شخص حاضر باشد. مانند: دعای طلب باران توسط صحابی از رسول الله صلی الله علیه و سلم. اولاً پیامبر زنده بوده.دوماً قدرت دعا کردن را داشته است. سوماً: رسول الله حاضر بودند. توسل یعنی برای نزدیک شدن به خدا چیزی را وسیله قرار دادن. ولی استغاثه یعنی طلب کمک.

. لذا:

در نزد اهل سنت و جماعتی که پیرو قرآن و حدیث صحیح رسول صلی الله علیه و سلم باشد، فقط این نوع توسل جائز است:

1-  توسل به ایمان: الله یکتا می فرماید: رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُنَادِی لِلإِیمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرْ عَنَّا سَیِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَار.ِ پروردگارا ما شنیدیم که دعوتگرى به ایمان فرا مى‏خواند که به پروردگار خود ایمان آورید پس ایمان آوردیم پروردگارا گناهان ما را بیامرز و بدیهاى ما را بزداى و ما را در زمره نیکان بمیران (آل عمران/193) .

2- توسل به توحید الهی: مانند: وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَى فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ. و ذوالنون را [یاد کن] آنگاه که خشمگین رفت و پنداشت که ما هرگز بر او قدرتى نداریم تا در [دل] تاریکیها ندا درداد که معبودى جز تو نیست منزهى تو راستى که من از ستمکاران بودم (87).

3-  توسل به اسماء و صفات الله یکتا: وَلِلّهِ الأَسْمَاء الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُواْ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمَآئِهِ سَیُجْزَوْنَ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ. و نامهاى نیکو به خدا اختصاص دارد پس او را با آنها بخوانید و کسانى را که در مورد نامهاى او به کژى مى‏گرایند رها کنید زودا که به [سزاى] آنچه انجام مى‏دادند کیفر خواهند یافت (180)

4-  توسل بوسیله اعمال صالحه و ترک معصیت. مانند: نماز، نیکی به پدر و مادر، امانت، راستی و راستگویی، صدقه و ذکر،  تلاوت قرآن و درود بر پیامبر صلی الله علیه و سلم و محبت ما به آیشان و صحابه و دیگر اعمال صالحه.

5-     توسل با طلب دعا از انبیاء و صالحین که در قید حیاتند.

اما اینکه در تشهد بر رسول صلی الله علیه و سلم درود می فرستیم. چون رسول صلی الله علیه و سلم فرمودند: فرشتگان این سلام را به ایشان می رسانند. ولی خودشان مستقیماً نمی شنوند. چگونه به ایشان شنوانده می شود در قدرت الهی است و ما فقط ایمان داریم و تسلیم و می شویم. و نیز در روایت صحیح ثابت است که پیامبران در قبرهایشان زنده اند و نماز می خوانند. واین طبق روایات ماست و ما به آن معتقدیم و کسی را در پذیرفتن آن اجباری نیست.

اما آیاتی که در مورد شهدا است و می گوید زنده اند، در آخر آیه می گوید در نزد خدایشان زنده هستند و روزی می خورند. کیفیت آن را نمی دانیم و حیات غیب با این دنیا متفاوت بوده و احکام خاص خود را دارد و نباید مباحث را با هم مخلوط کرد. ثانیاً الله متعال که نگفته شما از شهدا طلب دعا کنید ونگفته که آنان پل ارتباطی بین من و شمایند.. چنین آیه ای در قرآن نیامده است.