اصطلاحات علم حدیث 3

انواع حدیث غریب یا فرد: 

 ا- غریب مطلق: روایتی که این یک راوی در اصلِ سند( طبقه و عصر صحابه) قرار دارد. مانند اولین حدیث بخاری، إنّما الأعمال بالنّیّات.... ألحدیث. که راوی آن عمر بن خطاب رضی الله عنه است و در عصر صحابه فقط ایشان به تنهایی این حدیث را روایت کرده اند و از صحابه ی دیگری روایت نشده است.

2- غریب یا فرد نسبی: روایتی که تنها بودن راوی و یا وجود این یک راوی، در اثنای سند واقع شود. یعنی در عصر صحابه ممکن است راویان زیادی این حدیث را روایت کرده باشند اما، در قرنها و طبقات بعدی سند، فقط یک راوی آن را روایت نموده باشد.  

انواع غریب نسبی: 

1- غریب نسبت به یک راوی مورد اطمینان. یعنی از میان راویانی که می شود در علم حدیث به آنها اعتماد کرد، فقط یک راوی مورد اطمینان(ثقه) آن را روایت کرده است. مثلاً می گویند: لَم یَروِهِ ثِقَةٌ إلا فُلانٌ.

2- تفرّد یک راوی از یک راوی معیّن. مثلاً چنین گویند: تَفَرَّدَ بهِ فلانٌ عن فلانٍ.

3- تفرد اهل یک منطقه. یعنی جز فلان جا از منطقه ای دیگر چنین روایتی ثابت نیست. مثلاً علماء حدیث می گویند: تفرَّدَ بهِ اهلُ مکّة.

4- تفرد اهل یک منطقه از منطقه ای دیگر. به عنوان مثال علماء حدیث گویند: تفرد به أهل البصرة عن أهل المدینة.

حدیث از نظر قبول شدن به دو دسته تقسیم می گردد. 

الف: حدیث صحیح.                                         ب: حدیث حَسَن. 

تعریف حدیث صحیح: به حدیثی که سند آن متصل بوده و راویان آن از ابتدای سند تا انتها عادل باشند و قوه حافظه و ثبت و یادداشت نمودن آن راویان در رتبه ی عالی باشد و شاذ( با روایتهای صحیح تر مخالف نباشد) و دارای علت نباشد را، صحیح گویند. 

حکم حدیث صحیح: عمل به آن واجب است و یکی از دلائل شریعت محسوب می شود. وشایسته نیست عمل به آن را ترک نماید.

وقتی میگوییم این حدیث صحیح است یا غیر صحیح یعنی چه؟

یعنی حدیث مذکور یا شرائط حدیث صحیح را دارا است یا نیست. ولی به این معنا نیست که حدیث در ذات خود صحیح یا غیر صحیح است.

اولین کتابی که در مورد حدیث صحیح نوشته شد، صحیح بخاری است.

 کتاب بخاری صحیح تر است یا کتاب مسلم؟ چرا؟

بخاری. زیرا سندهای آن متصل تر بوده و افراد سندش ثقه تر(مورد اطمینان تر) هستند.

آیا تمام احادیث بخاری از تمام روایات مسلم صحیح تر است؟

خیر. بعضی از سندهای مسلم از برخی سندهای بخاری صحیح تر است.

آیا امام بخاری و مسلم تمام احادیث صحیح را در کتابهایشان ذکر نموده اند؟

خیر. امام بخاری می گوید: من 300 هزار حدیث حفظ بودم ولی فقط 7275  حدیث را روایت کردم. واین مجموعه را انتخاب کردم تا کتابم طولانی نشود.

 امام مسلم می گوید: من شرط نکردم که هر حدیث صحیح را در کتابم بنویسم. فقط احادیثی را روایت کردم که در اثبات آن اتفاق نظر وجود دارد.

بقیه احادیث صحیح را کجا پیدا کنیم؟ در کتابهای، نسائی، ترمذی، ابوداود، ابن ماجه، ابن خزیمه، ابن حبان، مستدرک حاکم و ... . لیکن باید در این کتابها حدیث صحیح را از غیر صحیح تشخیص دهیم.